Cách đọc sách tiếng Anh chuyên ngành từ lâu đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của phần lớn sinh viên các trường đại học bởi tầm quan trọng nó mang lại. Tuy nhiên kỹ năng đọc hiểu vẫn được cho là khó nhất với đa số các bạn sinh viên. Để biết được nguyên nhân do đâu và có những cách nào cải thiện khả năng đọc hiểu, tham khảo ngay bài viết bên dưới bạn nhé!

1. Một số khái niệm

Đọc (Reading)

Kỹ năng Đọc có rất nhiều khái niệm khác nhau theo từng quan điểm của các nhà khoa học. Theo Goodman (1971): “Đọc là một quá trình trong đó người đọc hay người sử dụng ngôn ngữ tổ chức lại, theo cách tốt nhất có thể, thông điệp mà tác giả đã mã hóa như là một màn hình hiển thị đồ họa”.

Còn Harmer (1989) lại mô tả rằng “đọc là một quá trình cơ học trong đó mắt tiếp nhận thông tin và sau đó não làm việc để nhận ra ý nghĩa của thông điệp”.

Smith cũng đồng quan điểm với Harmer, ông cho rằng “đọc là hiểu được suy nghĩ của tác giả”.

Tóm lại, các tác giả đều đã cố gắng tìm hiểu về khái niệm của việc Đọc và đưa ra các lời giải thích riêng. Tuy nhiên tựu chung lại người đọc, quá trình đọc hay thông điệp chuyển tải đều được nhấn mạnh trong các quan điểm.

Những bài viết nổi bật:

Top 10 web kiểm tra phát âm tiếng Anh miễn phí

Top 13 phần mềm luyện đọc tiếng Anh hiệu quả nhất hiện nay

Giáo trình tiếng Anh cho người mới bắt đầu

Đọc hiểu (Reading Comprehension)

Đọc hiểu đóng vai trò rất lớn trong việc dạy và học một ngôn ngữ. Đây được xem là khả năng nắm bắt thông tin từ văn bản một cách hiệu quả và chính xác, theo như quan điểm của các nhà nghiên cứu. Quá trình đọc bị ảnh hưởng bởi 3 yếu tố: văn bản, kiến thức nền tảng của người đọc và các ngữ cảnh liên quan để hiểu văn bản.

Nhà khoa học Swan (1975) cho rằng “người có khả năng đọc tốt là người có thể nắm được thông tin tối đa của văn bản với sự hiểu biết tối thiểu”. 

Trong khi đó Grellet (1981) lại nói rằng “đọc hiểu hoặc hiểu một văn bản nghĩa là giải nén các thông tin cần thiết từ nó một cách có hiệu quả nhất”.

Mặc dù các ý kiến của những học giả không đồng nhất với nhau, nhưng tựu chung lại đọc hiểu là khả năng nắm được bề mặt của các con chữ và hiểu được nội dung sâu xa chúng muốn gửi gắm.

Quy trình Đọc (Reading Process)

Trong kỹ năng đọc hiểu thường có 2 quy trình đọc được đề cập: quy trình đọc từ dưới lên (bottom-up) và quy trình đọc từ trên xuống (top-down).

Quy trình đọc từ dưới lên (bottom-up) 

Trong quy trình này, bạn học bắt đầu đọc văn bản từ các đơn vị nhỏ nhất của ngôn ngữ như chữ cái, từ ngữ, khối, khoản, cụm từ, câu sau đó cố gắng hiểu ý nghĩa của từng đơn vị này và ráp chúng vào văn bản lớn hơn để hiểu toàn bộ nội dung. Đây là cách đọc chi tiết, giúp người đọc rõ ý tưởng văn bản, xác định vị trí các chi tiết hoặc trả lời câu hỏi đi kèm với văn bản. 

Quy trình đọc từ trên xuống (top-down)

Quy trình này chủ yếu tập trung vào việc hiểu sơ lược về nội dung của toàn văn bản, không tập trung chi tiết vào các đơn vị như chữ cái, từ ngữ,…

Do đó người đọc phải chủ động rất nhiều trong suốt quy trình đọc từ trên xuống này. Bạn bắt buộc phải dùng kiến thức mình có sẵn và đoán những gì sẽ có trong văn bản. Đây gọi là cách đọc lướt để lấy ý chính hay những thông tin quan trọng trong văn bản.

Theo một vài ý kiến cho biết quy trình này có tầm quan trọng rất lớn. Tuy nhiên trong hầu hết các trường hợp hiện nay người đọc thường phối hợp hai quy trình trên nhằm xử lý thông tin chính xác và nhanh chóng.

Tiếng Anh chuyên ngành (ESP-English for Specific Purposes)

Thuật ngữ ‘Tiếng Anh chuyên ngành’ (TACN) được các nhà nghiên cứu ngôn ngữ định nghĩa theo nhiều cách khác nhau. Theo Hutchinson và Walters (1987) thì TACN là cách tiếp cận ngôn ngữ, trong đó nhu cầu cụ thể của người học sẽ quyết định nội dung và phương pháp giảng dạy.

Strevens (1988) cũng đồng quan điểm, ông cho rằng tiếng Anh chuyên ngành là một khái niệm nói đến việc dạy và học tiếng Anh nhằm phục vụ cho một chuyên ngành nhất định và phương pháp giảng dạy TACN được xem như dạy một ngoại ngữ.

Tóm lại việc đọc hiểu tiếng Anh chuyên ngành có thể hiểu là quá trình đọc hiểu các văn bản thuộc một lĩnh vực cụ thể nào đó để phục vụ cho chuyên ngành người học đang theo đuổi.

Xem thêm:

Sách học IELTS từ con số 0

Bật mí 10 phần mềm đánh trọng âm tiếng Anh chuẩn nhất

Tổng hợp các từ vựng tiếng Anh theo chủ đề có phiên âm hay gặp nhất

2.Khó khăn khi đọc hiểu tài liệu tiếng Anh chuyên ngành

Với những sinh viên không chuyên, việc đọc hiểu tiếng Anh chuyên ngành khá khó khăn với họ. Những khó khăn này được phân loại thành nhiều lĩnh vực như từ vựng, ngữ pháp, diễn ngôn và kỹ năng đọc hiểu.

Khó khăn về từ vựng

Hầu hết sinh viên được hỏi đều thẳng thắn chia sẻ rằng từ vựng tiếng Anh thuộc lĩnh vực chuyên ngành gây ra khá nhiều khó khăn cho họ trong khi đọc hiểu văn bản.

Cụ thể, sinh viên cảm thấy khó có thể hiểu và ghi nhớ các từ thuộc chuyên ngành Thư viện –Thông tin như catalogs, microfiche, alphanumeric, v.v. hay các từ thuộc chuyên ngành Viết báo như lead, jargon, terms, tone, v.v.

Các từ đơn lẻ đã khó, các cụm từ thành ngữ, cụm động từ hay cụm danh từ còn khó hơn. Phần lớn người học đều không biết nghĩa hoặc khó có thể đoán nghĩa của chúng trong bài đọc.

Các bài viết học thuật thuộc lĩnh vực Viết báo xuất hiện nhiều các cụm từ như vậy, ví dụ journalistic style, news writing style, inverted pyramid…

Các văn bản thuộc chuyên ngành Thư viện- Thông tin, bạn học còn gặp khá nhiều trở ngại với các từ, cụm từ có nguồn gốc từ kiến thức kỹ thuật thông tin như retrieve, transmitte, telecommunication, online public access catalogs.

Bên cạnh đó, người học còn phải loay hoay tìm nghĩa phù hợp với các từ đa nghĩa. Có thể trong các cuộc hội thoại hay giao tiếp hàng ngày, những từ này không gây ra bất kỳ khó khăn nào cho các bạn nhưng trong các tài liệu thuộc lĩnh vực chuyên ngành, chúng lại mang nghĩa hoàn toàn khác.

Việc lựa chọn sắc thái ý nghĩa của từ sao cho phù hợp với văn bản chuyên ngành là điều không dễ dàng, đặc biệt khi vốn từ vựng của bạn học tiếng Anh không chuyên còn khó hone. Ngoài ra, số lượng từ mới nhiều trong các tài liệu chuyên ngành cũng gây không ít khó khăn.

Trên thực tế, khi tiếp xúc các học phần tiếng Anh cơ bản, các bạn chỉ gặp rất ít từ mới trong bài. Song, lượng từ mới tăng khá nhiều trong các văn bản khi sinh viên bước sang học phần tiếng Anh chuyên ngành.

Khi đã không hiểu hoặc hiểu một cách không rõ về nghĩa của các từ trong văn bản thì bạn học khó có thể hiểu chính xác và đầy đủ nội dung của bài đọc đó.

Khó khăn về ngữ pháp

Bên cạnh từ vựng, ngữ pháp cũng là rào cản không nhỏ của bạn học không chuyên khi đọc tài liệu TACN. Thỉnh thoảng các bạn sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng các thì động từ (verb tenses), dạng thức (forms) và cụm động từ (verb phrases). 

Một số bạn thẳng thắn thừa nhận rằng họ không biết cách xác định cụm động từ hay cụm danh từ. Do đó khi làm các bài tập liên quan đến cụm động từ hay cụm danh từ thường các bạn thường mắc nhiều lỗi. Chẳng hạn như các bài tập chuyển câu chủ động sang câu bị động và ngược lại.

Vì lẽ đó việc không nắm vững đặc điểm ngữ pháp của các cụm danh từ hay cụm động từ gây ra trở ngại lớn cho quá trình đọc hiểu của sinh viên. Bởi trong các tài liệu tiếng Anh chuyên ngành như Thư viện –Thông tin hay Viết văn – Báo chí, hầu hết chủ ngữ và tân ngữ đều là các cụm danh từ.

Ngoài ra các loại câu đơn, câu phức, câu chủ động hay câu bị động cũng thường xuyên bị nhầm lẫn. Hơn thế nữa, các câu phức với cấu trúc ngữ pháp phức tạo cũng gây không ít khó khăn cho các bạn.

Khó khăn về mặt diễn ngôn

Đa số bạn học cho rằng họ rất khó nắm bắt nội dung bài đọc thuộc các chuyên ngành khoa học như Thư viện –Thông tin nếu trong tình huống bài đọc có sử dụng phép tỉnh lược như if so/ if not hay phép thay thế như one/ ones/ the same. 

Bên cạnh đó, sinh viên thường bỏ qua các từ nối như first, then, moreover, hay and, but, or thể hiện mối quan hệ giữa các mệnh đề hoặc mối quan hệ giữa các đoạn văn trong bài đọc. Việc này cản trở bạn học trong quá trình hiểu được nội dung chính xác của bài đọc chuyên ngành.

Khó khăn về kỹ năng đọc hiểu

Có thể nói đây là khó khăn lớn nhất của bạn đọc không chuyên khi tiếp xúc với tài liệu TACN. Không nắm rõ các phương pháp đọc hiểu khiến các bạn khó có thể hiểu được nội dung cũng như xử lý thông tin liên quan tới bài đọc, cũng như làm bài tập hoặc trả lời các câu hỏi đọc hiểu đính kèm.

Phần đa người học được hỏi đều thừa nhận rằng họ không biết cách đoán nghĩa từ mới và phỏng đoán nội dung bài đọc dựa vào ngữ cảnh liên quan.

Đặc biệt các bạn ấy không thành thạo các kỹ năng đọc hiểu như phương pháp đọc lướt để lấy ý chính hoặc phương pháp đọc nhanh để tìm thông tin chi tiết hoặc phương pháp đoán nội dung văn bản từ tiêu đề, phụ đề, tranh ảnh minh họa.

Có thể bạn quan tâm:

Một vài câu trả lời mẫu dành cho IELTS Speaking Language Part 1

IELTS Speaking Part 1 Routine cực đơn giản chỉ với vài mẹo sau đây

3. Nguyên nhân gây ra khó khăn

Bạn có thể tham khảo một vài nguyên nhân sau đây khiến cho việc đọc hiểu tài liệu TACN của bạn đọc không chuyên chưa mấy hiệu quả.

Phương pháp học tập

Hầu hết mọi người không có khả năng sử dụng các kỹ năng như đọc quét, đọc lướt, suy luận, phỏng đoán, v.v…một cách thuần thục. Ngoài ra, phương pháp học tập thụ động, không tự giác, đôi khi phụ thuộc quá nhiều vào yêu cầu, hướng dẫn của giáo viên khiến các bạn cảm thấy đọc hiểu quá khó khăn.

Ý thức, thái độ

Thông tin được lấy các cuộc phỏng vấn, trao đổi với bạn học cho thấy phần đông mọi người vẫn chưa tích cực, chủ động trong việc trau dồi kiến thức nền tảng cũng như kiến thức ngôn ngữ.

Tuy đa số mọi người đã ý thức được tầm quan trọng và sự cần thiết của môn học nhưng vẫn còn rất nhiều bạn vẫn chưa đánh giá cao ý nghĩa của kỹ năng đọc hiểu trong việc nâng cao kiến thức chuyên ngành của mình.

Giáo trình

Đây cũng được coi là yếu tố gây cản trở nhiều bạn trong quá trình đọc hiểu TACN. Giáo trình không có hình ảnh minh họa, hệ thống bài tập chưa đa dạng nên không gây được sự chú ý, quan tâm của mọi người.

Hơn nữa, nhiều bạn cũng cho rằng các bài đọc hiểu chuyên ngành trong giáo trình đôi khi quá dài với nhiều từ mới và cấu trúc ngữ pháp phức tạp khiến người đọc không thể hiểu nổi nội dung.

Phương pháp giảng dạy

Một số bạn học cũng thẳng thắn cho rằng đôi khi cách truyền đạt của giáo viên không gây được hứng thú cho học sinh trong các giờ học đọc TACN.

Có lẽ việc sử dụng cùng một phương pháp giảng dạy trong khoảng thời gian dài đã gây ra sự nhàm chán trong giờ học đọc. Bên cạnh đó, giáo viên chưa dạy cho học sinh kỹ năng đọc và cũng hiếm khi cho các bạn luyện tập đầy đủ về từ vựng và ngữ pháp.

Trên thực tế, bởi thời lượng của môn học không cho phép nên giáo viên cũng không thể có trình bày đầy đủ kiến thức về môn học này cho sinh viên một cách có hệ thống.

4. Một số biện pháp khắc phục khó khăn

Từ việc xác định những khó khăn trong việc đọc hiểu tài liệu TACN của phần đa bạn học không chuyên cùng nguyên nhân của chúng, bacsiielts sẽ đưa ra một vài gợi ý giúp các bạn vượt qua những trở ngại, từ đó thêm tự tin trong việc lĩnh hội kiến thức trong những tài liệu tiếng Anh chuyên ngành.

Về phía người dạy

Giáo viên cần tập trung vào các hoạt động sau:

• Trang bị cho học sinh kiến thức về các kỹ năng trong quá trình đọc hiểu như đọc lướt, đọc quét, dự đoán, suy luận,  xây dựng từ, v.v. để các em có thể linh hoạt áp dụng cho những loại hình văn bản khác nhau trong lĩnh vực mình theo đuổi.
• Phân chia giờ học đọc tiếng Anh chuyên ngành theo ba giai đoạn: trước khi đọc (pre-reading), trong khi đọc (while-reading), sau khi đọc (post-reading); đặc biệt chú ý vào giai đoạn trước khi đọc nhằm kích hoạt kiến thức nền của sinh viên về chủ đề của bài đọc.
• Trong giai đoạn học, giáo viên có thể tổ chức các hoạt động như trò chơi về từ vựng hay sử dụng các phương tiện hỗ trợ như âm thanh, hình ảnh, các bài báo từ Internet phù hợp với nội dung bài đọc. Các hoạt động này sẽ tạo nên bầu không khí học tập thoải mái, giúp sinh viên thêm tự tin và hứng thú trong các giai đoạn tiếp theo của giờ học.
• Chỉnh sửa và thiết kế hệ thống bài tập về từ vựng, ngữ pháp hay diễn ngôn liên quan đến bài đọc theo mức độ dễ đến khó để sinh viên luyện tập thêm.
• Thường xuyên thay đổi phong cách và phương pháp giảng dạy. Giáo viên phải luôn tự làm mới mình cũng như áp dụng đa dạng các phương pháp trong giảng dạy. Việc này rất cần thiết đặc biệt đối với môn học khó như TACN.
• Ngoài ra, giáo viên cũng nên khuyến khích sinh viên làm việc theo nhóm. Giáo viên chủ động chia lớp thành các nhóm nhỏ hơn và yêu cầu các nhóm tìm tài liệu bổ sung liên quan đến chủ đề mà các bạn sẽ tìm hiểu trong bài học kế tiếp.

Về phía người học

• Dù với bất cứ lý do gì thì người học cũng vẫn đóng vai trò quyết định tới quá trình học tập của mình. Do vậy, các bạn phải tích cực, chủ động cho việc học.
• Bạn học không chỉ học một cách thụ động theo những gì giáo viên yêu cầu hoặc làm theo những gì được chỉ dẫn. Bạn phải tìm ra những phương pháp học tập riêng phù hợp với hoàn cảnh và trình độ bản thân.
• Bạn đọc cũng nên xây dựng cho mình thói quen đọc sách, đặc biệt phải đọc sách có hiệu quả. Chẳng hạn như ghi chép các từ chuyên ngành khó, cấu trúc ngữ pháp lạ và phức tạp ra một cuốn sổ tay để ghi nhớ hoặc xem lại khi cần thiết.
• Việc ghi chép cũng phải khoa học: các từ, cụm từ nên sắp xếp theo từng lĩnh vực, từng chuyên ngành riêng biệt. Trong từng chuyên ngành đó lại xếp theo từng phân mục nhỏ khác nhau. Cách làm này mang đến cho bạn quyển cẩm nang vô cùng hữu ích trong học tập cũng như trong nghiên cứu sau này.

Xem thêm:

Những cuốn sách tiếng Anh hay

Cách đọc sách song ngữ hiệu quả

Tổng hợp các thể loại sách bằng tiếng Anh chi tiết nhất

Hy vọng với những phân tích về khó khăn, nguyên nhân cũng như một vài gợi ý về cách đọc sách tiếng Anh chuyên ngành sẽ giúp ích cho bạn đọc. Học tiếng Anh là việc lâu dài, bạn cần bỏ rất nhiều thời gian và công sức mới có thể thành thạo ngôn ngữ này. bên cạnh đó bạn cũng cần nâng cao trình độ phát âm của mình, các bạn có thể tham khảo thêm tại thư viện IELTS Speaking nhé.